Kas, iskelet ve sinir sistemini etkileyen hastalıklarda; ağrı ve hareket kısıtlanması gibi iki ayrı sorunun çözümü noktasında başvurulan tedavi yöntemine fizik tedavi ve rehabilitasyon denir. Genel olarak bakıldığında eklem rahatsızlıkları olan diz, bel, omuz, dirsek, boyun gibi bölgelerdeki ağrıların giderilmesinde uygulanan yöntem, kazalar, beyin kanaması, ameliyat ve anomali gibi durumlar sonrasında gelişen hareket kısıtlılıklarında da tercih edilmektedir. Hasta durumuna bakılarak egzersizler, ısıtıcılar, yüksek ya da alçak frekanslı akımlar kullanılarak fiziksel tedavi yapılması mümkün hale gelmektedir. Fiziksel kapasiteyi üst seviyelere çıkararak ağrılı veya tutuk kalmış bölgelerin rahatlaması hedeflenmektedir. Uzmana danışılması gereken hastalıklar ise:
- Omurga rahatsızlıkları (bel ya da boyun fıtığı gibi.)
- Eklem hastalıkları (el, bilek ağrıları, kireçleme gibi.)
- Yumuşak doku romatizmaları (karpal tünel, tenisçi dirseği vb.)
- Ortopedik ameliyatlar sonrası (kalça, diz, omuz vb.)
- Kırık sonrası ortaya çıkan eklem rahatsızlıkları,
- Kemik erimesi,
- Beyin kanaması kaynaklı damarlarda meydana gelen tıkanmalar,
- Omurilik yaralanmalarına bağlı felç durumlarında fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamasından faydalanılmaktadır.
Fizik tedavi uygulamaları ve etkileri nelerdir?
Fizik tedavi uygulamalarında fizik araçları hastaların iyileşmesi için kullanılmaktadır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon hastalarına farklı pek çok cihazla işlem yapılmaktadır. Işın, tens, diyadinami, enterferans, masaj, egzersiz, ultrason, elektrik akımı gibi yöntemlerle tedavi olumlu seyretmektedir. Detaylı olarak uygulanan tedavi yöntemlerinden bahsetmek gerekirse:
- Alçak ve orta derecede frekans veren elektrik akımları,
- Kasa dalga ve ultrason vb. ısıtıcılar,
- İnfararuj ve parafin gibi yüzeysel ısıtıcılar,
- Nöro müsküler,
- Biofeedback,
- Elektriksel Stimülasyon,
- Aletli ve aletsiz egzersizler,
- Aquamasaj,
- Whirpool
- Lemfopres gibi yöntemler fizik tedavisi için hastalar uygulanmaktadır.
Fizik tedavisi için uygulanan yöntemlerin etkilerine bakıldığında hepsinin ağrıları kesici etkisi olduğu görülmektedir. Ağrılı ve enflamasyonlu dokulara yönelik olarak dolaşımı ve doku beslenmesini arttırıcı, gerilmiş dokuları esnetici, kasları güçlendirici ve sert dokuları yumuşatıcı etkileri olduğu bilinmektedir.
Fizik tedaviye başvuranlar uygulamalardan hemen faydalanabilir mi?
Birçok kişi özellikle eklem bölgesi, bel, boyun vb. ağrılardan yakınmaktadır. Ancak fizik tedavi ve rehabilitasyon işlemine tabi olmak için belirli testlerden geçilmesi ve doktorun yönlendirmesi ile tedavi olunması söz konusu olmaktadır. Fizik tedavi uzmanlarının hastayı muayene etmesi ile ağrı ve benzeri olan sorunların nedenleri saptanır. Teşhisin koyulması ile birlikte hastaya uygun tedavi planı yapılır. Hastaya tedavi programı uygulanırken hangi bölümden sevk edildiği önem taşımaktadır. Örneğin nöroloji tarafından yönlendirilmiş bir hastanın fizik tedavi süreci farklı olacakken, ortopedi hastasının ki daha farklı bir program dahilinde olacaktır. Fizik doktorları hastanın muayene olmasından sonra hekim ve fizyoterapistlerle işbirliği yaparak programı olması gerektiği şekilde düzenler. Hazırlanan tedavi planında; fizik tedavi, ilaçlar, düzgün duruş eğitimleri, egzersiz, bel duruşları gibi farklı seçenekler yer almaktadır. Hastanın durumuna bağlı olarak bunlardan biri ya da bir kaçı programa eklenmektedir. Fizik tedavi uygulamasını hekim yönlendirmesi ve program desteği ile fizyoterapist ve elektroterapist yapmaktadır.